• فیض و راستی
• کتاب مقدس
• مقالات

تفکر روزانه (روز پنجم)

هدف از بخش تفکر روزانه تارنمای فیض و راستی این است که در مورد مسائل غامض و مهم زندگی کمی عمیق تر بیندیشد و از دیدگاهی متفاوت به آنها نگاه کنید. با مطالعه این بخش ذهنتان ورای مسائل روزمره، خسته کننده و تکراری برای اندک زمانی بر مسائلی متمرکز می شود که می توانند اثری ماندگار و جاودانی در زندگیتان داشته باشند.

عینک جهان بینی

هر انسانی ( آگاهانه یا ناآگاهانه) با عینک جهان بینی خاص خود به جهان هستی نگاه می کند. اگر لنز این عینک رنگی و یا تار باشد همه چیز را نیز تقریبا به همان رنگ و یا تار و مبهم می بیند. سوال بسیار مهم این است که آیا جهان را آنگونه که هست می بینیم یا اینکه اطلاعات به صورت وارونه، کج و معوج و مبهم وارد ذهنمان می شود؟ توجه کنید که این عینک مجازی از بدو تولد و به تدریج در مقابل چشمانمان شکل می گیرد و ده ها عامل بیرونی و درونی می تواند بر کیفیت لنز آن تاثیرگذار باشد. اکثر انسانها به ندرت به خود این عینک نامرئی که سراسر زندگی شان را تحت تاثیر قرار می دهد نگاهی می اندازند و آن را ارزیابی می کنند؛ ولی عده بسیار اندکی به دلایلی به این نتیجه میرسند که بازبینی اساسی برای این عینک نامرئی بسیار لازم و حتی حیاتی است!
تناقض آشکار در اصول اساسی جهان بینی، ناسازگاری اجزا مختلف آن با یکدیگر، اشتباهات صریح و یا ضمنی در ساختار آن، تجربیات تلخ زندگی، ناتوانی جدی جهان بینی در پاسخگویی به سوالات عمیق زندگی و مواردی دیگر می توانند یک شخص را به بازنگری و حتی تعویض آن عینک نامرئی سوق دهند.

قبلا اشاره کردیم که سوالات بسیار اساسی و بنیادی (کلان و همچنین فردی) که هر جهان بینی بدون استثنا باید به آنها پاسخی قانع کننده دهد؛ عبارتند از:
۱-منشا من چیست؟ از کجا آمده ام؟منشا جهان هستی چیست؟ (منشا و مبدا)
۲-ماهیت من چیست؟(هویت انسان)
۳-به چه منظور و مقصودی به این جهان آمده ام؟ (معنی و مفهوم زندگی)
۴-چگونه باید زندگی کنم؟ ارزشهای اخلاقی کدامند؟ (مسئله باید ها و نباید ها، خوب و بد، نیکویی و شر‌ّ)
۵-مقصد من چیست؟ مقصد جهان هستی چیست؟(مقصد و سرانجام)

برای مثال اجازه دهید جوابهای جهان بینی ماتریالیستی و طبیعت گرایی محض به سوالات بالا را بررسی کنیم. پاسخ سوال اول(منشا) از دیدگاه این جهان بینی این است که شما صرفا حاصل یک تصادف بی معنی و بی هدفی هستید که نام آن « تئوری تکامل یا Evolution» است. اگر از منشا کیهان جویا شوید؛ پاسخ بسیار دلسرد کننده تر خواهد بود: جهان خود به خود از «هیچ » بوجود آمده است!!
یعنی «زمان»،«فضا» و«ماده و انرژی» از هیچ و در لحظه صفر جهان ناگهان با انفجاری بوجود آمده‌اند و این کیهان عظیم و شگفت انگیز حاصل چنین انفجار بدون هدف، هدایت، طرح و معنی است! چنین جوابی نه تنها کاملا غیر منطقی است بلکه ناسازگار با جهانی است که در هر ذره آن نظم و طرحی هوشمند و هدفمند دیده می شود؛ اما ظاهراً برخی دانشمندان معروف و مشهور که از مریدان این جهان بینی هستند؛ راهی برای حل این معضل یافته اند! یکی از آنها استفان هاوکینگ فیزیکدان و ریاضیدان مشهور انگلیسی بود که در سال ۲۰۱۸ دار فانی را وداع گفت. وی در کتابش تحت عنوان « Grand Design یا طرحی باشکوه» ادعا می کند که قوانین طبیعی و ریاضیات علت بوجود آمدن جهان هستی است! وی می افزاید: «به دلیل وجود قانون جاذبه(گرانش)، کیهان می تواند از هیچ خود را بوجود آورد.»

حتی اگر این جمله را که فرسنگ ها با عقل سلیم فاصله دارد و در آن سوی مرزهای «حماقت محض» جای می گیرد؛ به عنوان گزاره ای درست بپذیریم؛ همچنان سوالی که بدون پاسخ باقی می ماند این است که در وهله اول این قوانین طبیعت(مانند جاذبه یا گرانش) و ریاضیات از کجا آمده اند؟! مثل اینکه که بگوییم احتمال اینکه سکه ای که به هوا پرتاب شده است شیر یا خط باشد؛ پنجاه درصد است و در ضمن به واسطه همین قانون ریاضیات و احتمالات است که آن سکه به هوا پرتاب شده است. بر فرض که چنین استدلال مضحکی درست باشد؛ آنگاه قوانین احتمالات از کجا سر و کله شان پیدا شده است؟ ظاهرا هاوکینگ و دوستانش مشکلی با این استدلال کاملا غیر منطقی ندارند! طبعا اگر جهان هستی بدون هدف و معنی و کاملا تصادفی و خود به خود بوجود آمده باشد دیگر معنی و مفهومی برای زندگی نیز وجود ندارد و ارزشهای اخلاقی چیزی جز قراردادهای اجتماعی موقت، گذرا و تغییر پذیر نیستند ؛ خوبی و بدی نیز معنایی ندارند و مقصد و سرانجام همه ما نیز نیستی و نابودی است. در عصر کنونی و در سراسر دنیا، کم نیستند افرادی که به چنین عقاید و باورهایی که اصطلاحا «نظریات و فرضیات علمی» نامیده می شوند؛ ایمان دارند و خود را نیز بسیار مترقی و روشن فکر می پندارند!

آیا شما جهان بینی خود را بازبینی کرده اید؟